Vroeger, in de middeleeuwen en nog lang daarna, werden gekken tentoongesteld. Bij voorkeur op kermissen. Het "normale" publiek mocht zich, tegen betaling, vergapen aan zwakzinnigen en mismaakten.
Op een bepaald moment, ergens in de vorige eeuw is dat afgeschaft.

Dat was blijkbaar voor veel mensen een gemis maar gelukkig kregen we niet lang daarna de televisie. Zodat we nu weer volop ons hart kunnen ophalen.
Meer nog dan vroeger, want afgezien van een enorme stoet mensen die zich maar wat graag - voor het oog van de camera - zwak van zin tonen, kun je je nu vergapen aan "geinige ongelukken" bij de lolligste homevideo's, of gezwellen, ziektes, ongevallen, miskramen en operaties bij tal van medische programma's en ziekenhuisseries.
Daarbovenop komt dan nog de dagelijkse portie leugenachtigheid en flinkdoenerij van wat we voor het gemak maar "het binnenhof" noemen.
En niet alleen mogen we meemaken dat het in Nederland vergeven is van de potten die de ketels verwijten dat ze zwart zien, de hele wereld hangt zo langzamerhand van schijnheiligheid en bedrog aan elkaar.

Kan er iemand zich nog een dag herinneren dat er geen bericht in de krant stond over een sjoemelende burgemeester, een frauderende wethouder, een liegende minister of een steekpenningen innende ambtenaar?
Elk Euroland probeert zoveel mogelijk uit de euro-pot te roven als maar mogelijk is.
Het Europarlement moet, als je alle schandalen leest, ergens boven de ingang de spreuk hebben hangen "Niet te lang lullen! Zakken vullen."
Duitsland knoeit, Frankrijk rommelt, Italië scharrelt, België konkelt en de rest van de wereld staat elkaar naar het leven.
En daarbovenop hebben we tegenwoordig flinke George, die de wereld eens even gaat laten zien wie er de grootste bek mag hebben.
Schijt aan de wereld; Amerika über alles!
"De as van het kwaad" moet worden uitgeroeid, dus kunnen we binnenkort verwachten dat Hussein weer bommen op z'n dak gaat krijgen, Arafat het loodje gaat leggen en nog een aantal landen het vuur na aan de schenen gaat krijgen.

Vooral de landen die in het bezit zijn van "vernietigingswapens". Niet dat Amerika (ik noem het voor mezelf sinds enige tijd; das Vierte Reich) niet royaal voorziet in al dat dodelijke tuig en het ook graag op grote schaal verhandelt, maar dan dient het ter verhoging van de wereldvrede.
Milosovic staat terecht wegens misdaden tegen de mensheid, Sharon mag "je" zeggen tegen flinke George.
Hoewel Sharon toch wordt beschuldigd van het rücksichtlos uitmoorden van een kamp met 800 mensen.

Ik kijk naar al dat gajes met dezelfde gretigheid als het middeleeuwse publiek naar hun zwakzinnigen en mismaakten.
Als ik het me goed herinner mocht men zelfs rotte eieren naar die stakkers gooien.
Afgezien van het feit dat de term "rotte eieren" tegenwoordig een pleonasme is (als je eieren niet minstens 20 minuten kookt schijn je meteen een salmonellavergiftiging op te lopen) zou ik met groot genoegen zo hier en daar een eitje willen werpen. Te beginnen in Nederland.
In willekeurige volgorde, naar Notelenbes, Jorritsma, Melkert, Terpstra, en hoe heet die kwakzalver van D(roplullen) 66.
Hebben we al eens goed gelet op de lichaamstaal van Melkert? Lichaamstaal? Doofstom! Die angstig opgetrokken schoudertjes, die humorloze praat, die blik van: ik kijk dapper, anders ga ik huilen. Het profiel van een gestuukte muur!

Van Pim moeten we het ook niet hebben, maar die is in elk geval duidelijk geprofileerd. Een verwend jochie, toegegeven, een nuffige nicht, zeker, een ijdele poseur, absoluut, maar hij laat het wel zien.
En hoogstwaarschijnlijk zal de geschiedenis uitwijzen dat hij in het rijtje zonderlingen thuishoort van Hadjememaar, boer Koekoek, Lou de palingboer en Hanja Maij Weggen, maar ik heb meer sympathie voor Fortuin dan voor Melkert.
En ook dat komt door de televisie. Melkert veroorzaakt per uur toch gemiddeld 38 zapmomenten, Pim geen één.
Dat heeft de t.v. gegenereerd; sensatie, spanning, opwinding.
Melkert "deugt". Fortuin is "een deugniet".
Pim is geschift, Melkert niet.

Ik vergelijk het wel eens (en ik geef toe: de vergelijking gaat zeer mank) met mijn vriend Gerard Cox.
Al sinds mensenheugenis wordt hij afgezeken, vooral door correct links - Volkskrant, Vrij Nederland - maar hij kan niet op t.v. verschijnen of men kijkt. Hetzij uit bewondering, hetzij uit ergernis. Maar men kijkt.
Zet je daar de gekoesterde grachtengordelhakkelaarster Groenteman tegenover (het schijnt dat ze ooit, rond 1987, één keer een hele zin zonder versprekingen heeft geproduceerd) dan denk je toch, na tien minuten: Nou, ik ga maar eens een poosje zelfmoord plegen!
Niet dat ze dom is hoor, maar ze schijnt nog altijd zó blij te zijn dat ze op t.v. mag, dat ze vaak helemaal vergeet - puur enthousiasme - waarom dat ook weer was.
(Wat heb jij toch tegen die groentevrouw, Long? Niks bijzonders. Niks meer dan tegen de gemiddelde t.v.-snol. Ik vind Catherine Keyl nou eenmaal een stuk leuker en daar wordt veel meer op gekankerd.)

De televisie heeft de wereld veranderd in één groot rariteitenkabinet. Als het niet sensationeel is wordt het niet uitgezonden.
Dat is niet nieuw hoor. Ik herinner me dat Dimitri Frenkel Frank me eens vertelde: "Als je goed in de bladen wilt komen, moet je je eigen koppen maken."
Als voorbeeld zei Dim toen: Als ik Henk van der Meyden tegenkom en die vraagt: "Dimitri hoe is het met je", dan zeg ik: "Henk, ik sta voor de zwaarste beslissing van mijn leven! Moet ik stoppen met roken of niet!" Dimitri zei: "De kop is dan al gemaakt: Dimitri Frenkel Frank: ik sta voor de zwaarste beslissing van mijn leven."
En hij had gelijk, 25 jaar geleden al.
"Ik heb een prachtige nieuwe plaat gemaakt" is geen nieuws.
"Ik ben al 12 jaar gelukkig met mijn partner" scoort niet.
"Ik heb niet lang meer te leven." "Jos Brink pedofiel?" "Seth Gaaikema pleegt zelfmoord." "André Hazes wurgt zijn kinderen." DAT is lekker, dat trekt de aandacht, dat houdt de kijkers vast.
STRAKS MEER! NA DE RECLAME!

Met de toename van de bevolking is het aantal zwakzinnigen ook gestegen.
Het opvallende is echter dat de scheidslijn tussen de tentoongestelde gekken en het "normale" publiek nauwelijks meer is te trekken.
Ik heb in totale verbijstering mogen zien hoe op televisie aan voorbijgangers werd gevraagd of ze, voor 1000 gulden, aan andere voorbijgangers wilden vragen of ze die nat mochten gooien.
Dames moesten dan een kannetje water tegen de gulp van willekeurige heren gooien.
EN BEIDE PARTIJEN STEMDEN LACHEND TOE!
Niemand, stak de presentatrice een oog uit of een mes tussen de ribben! EN IK BLEEF KIJKEN!!
Dat er op een ander net, in een andere krant, op een andere radiozender wordt gediscussieerd over "het corrupte Marokko" omdat ze geld innen dat Nederland al jaren met scheppen betaalt als een soort boetedoening voor eigen onmacht, eigen onkunde en eigen omkoopschandalen ontgaat ons voor het grootste deel.
Wij kijken hoe zwakzinnige dames water tegen de gulp van zwakzinnige heren gooien. Israël en Palestina spelen holocaustje en wij kijken naar "praatjesmakers" waarin een volwassen meneer aan kinderen van vier vraagt wat een reageerbuisbaby is, of een draagmoeder. De schattigste opmerking hoor je uit die guitige kindermondjes.
Adolf Bush is drukdoende een deel van de wereld tegen zich in het harnas te jagen en wij laten ons verpozen door Robert ten Brink die vragen stelt als: Herman, denk goed na: een autoped, is dat A: een hoes over een auto, B: een pedofiel in een auto, C: een pet voor in een auto met een schuifdak of D: kinderspeelgoed.
En dan gaat Herman zijn buurvrouw bellen omdat die overal verstand van heeft.
Buurvrouw adviseert antwoord B.
Dat kost Herman 20.000 euro "maar", zegt ten Brink, "Je hebt in elk geval 8.000 euro. Dat neemt niemand je meer af!"

Zoals ik al zei: vroeger werden gekken op kermissen tentoongesteld en kon je er, tegen betaling bedorven eieren naar gooien.
Die kans is ons ontnomen. Een heel enkele keer gooi ik nog wel eens een salmonella-ei naar mijn beeldscherm, maar je moet het toch weer allemaal zelf opruimen.
Ik denk nog wel eens aan mijn oma, die allemaal van die mooie spreuken op haar repertoire had.
Zoals: Ach, waren alle mensen wijs
En deden daarbij wèl.
Deez' aarde was een paradijs
Doch nu is zij een hel!

Een realistischer variant heb ik erop bedacht.
De wereld wordt steeds gekker, man,
Dat hoort er blijkbaar bij
En niemand doet er ook iets an.
Geef mij nog es een ei!

Tot over veertien dagen.

Long. ©

volgende column