Waarom zijn de ware achtergronden over de dood van Wim Sonneveld tot dusverre steeds verzwegen voor zijn nabestaanden? Wij spraken zojuist met één der twee pathologen-anatoom, die destijds sectie hebben verricht op de cabaretier. Hij onthulde ons de verbazingwekkende feiten van het sectierapport. Naar het oordeel van deze specialist is Wim Sonneveld gestorven aan een ACUTE LONGEMBOLIE, en niet aan de gevolgen van een acuut hartinfarct. Belangrijker nog is de melding van boven aangehaalde patholoog anatoom, dat er naar zijn stellige overtuiging een ernstige diagnose-fout is gemaakt door de cardiologen die Wim Sonneveld hebben behandeld. Als de cabaretier tijdig bepaalde medicamenten zou hebben gekregen, anti-stollingsmiddelen, zou hij een redelijke kans hebben gemaakt de ernstige stoornissen die in zijn bloedcirculatie waren opgetreden te overleven. Aldus de pathaloog-anatoom.

Ruim acht jaar geleden werd Nederland opgeschrikt door het bericht dat Wim Sonneveld in zorgwekkende toestand in het ziekenhuis was opgenomen. Onderweg naar een afspraak was hij, in zijn auto, benauwd en onwel geworden. Lifters hadden hem naar het Academisch Ziekenhuis van de Vrije Universiteit in Amsterdam gebracht. Bekwame hartspecialisten hebben zich daar langdurig met hem beziggehouden. Aanvankelijk leek de cabaretier, na op de rand van de dood te hebben gezweefd, de kritieke fase door te komen. Na verloop van tijd herstelde hij al weer zó dat hij vanuit zijn ziekbed met intieme vrienden telefoneerde. Op 8 maart 1974 werd de mededeling wereldkundig gemaakt dat hij door acute hartstilstand was overleden. Aan deze sobere mededeling werd later nooit meer iets toegevoegd. Intern werd dat in het VU- Ziekenhuis wel gedaan. En wel door het sectierapport van de twee lijkschouwers.

In dat lijkschouwingsrapport en in de besprekingen die hierover met de staf van de afdeling Cardiologie volgden, werd een vernietigende uitspraak gedaan over de juistheid van de diagnose waarvan men bij de behandeling van Sonneveld was uitgegaan.
Hebben jullie wel goed gekeken?
Omdat iedereen tot zwijgplicht was gebonden, heeft de buitenwereld nooit iets over dat sectierapport vernomen. Het medisch dossier van Wim Sonneveld zou voor altijd gesloten zijn gebleven, ware het niet, dat wij vanuit de medische staf van het VU-Ziekenhuis bepaalde signalen kregen. Op basis daarvan zochten wij contact met één der pathologen-anatoom. Deze specialist, die inmiddels in een andere medische discipline werkzaam is, reageerde geschrokken. Maar geconfronteerd met de feiten die wij hem voorlegden, kon hij deze niet ontkennen.
Hij merkte op: "Het is dynamiet waarmee U bezig bent, omdat het sectierapport in de doofpot is gestopt. Daar is eerst een heel grote ruzie aan vooraf gegaan, waarbij ik mij zelfs geïntimideerd voelde door opmerkingen in de trant van: Hebben jullie wel goed gekeken? Waarom liet men de sectie doen? Omdat de doodsoorzaak toch iets vreemds was. Ik deed een gedeelte van de sectie, o.a. de bloedvaten en de longen, en mijn collega een ander gedeelte. Het hart deden wij samen. Op een gegeven moment zei hij: "Dit is vreemd, ik vind geen duidelijke aanleiding tot een acuut hartinfarct. Ik zie alleen maar een infarct met een duur van twee tot drie weken. Een zogenaamd herstellend hartinfarct." Waarop ik zei: "Ik zie hetzelfde."

Op de necrologiebespreking werd dat echter gewoon van de tafel geveegd. En daar kreeg ik toch wel een vieze smaak van in de mond. Omdat je daar als een soort krullenjongen werd beschouwd die daar even werd aangevochten door de heren clinici. Terwijl je als patholoog-anatoom toch in feite fungeert als het medisch geweten van het ziekenhuis. Wat daar toen is gebeurd werd later voor mij één der belangrijkste argumenten om mijn vak als patholoog-anatoom aan de kant te zetten en een andere medische richting te kiezen."
Waarom werden uw conclusies aangevochten?
"Ik kreeg de duidelijke indruk dat de afdeling cardiologie zich bezig was in te dekken...."
Indekken waarvoor?
"Voor het feit dat er een verkeerde diagnose is gemaakt, waardoor Wim Sonneveld niet de medicamenten heeft gekregen die hij nodig had. Voor mij stond het onomstotelijk vast dat de onmiddellijke doodsoorzaak, medisch gezien, een grote longembolie is geweest. Een longembolie die vermoedelijk is ontstaan vanuit de benen, waarbij bloedpropjes via het hart in de longslagader zijn beland en daar voor afsluiting hebben gezorgd. Een dergelijke acute afsluiting van de longslagader is meteen dodelijk.

Het kan zijn dat er al meerdere kleinere infarcten aan vooraf zijn gegaan, waar deze laatste overheen is gekomen met fataal gevolg. Waar het mij om ging, en dat is het cruciale punt: WAAROM IS ER GEEN ANTISTOLLING gegeven? Dat had meteen moeten gebeuren nadat hij was binnengebracht. Toen men vroeg waarom dat niet was gebeurd, luidde het antwoord: "Omdat wij dachten dat hij een maagzweer had." (Dan is antistolling gevaarlijk). Op de vraag waarom men dacht dat Wim Sonneveld een maagzweer zou hebben antwoordde men: "Omdat vele artiesten immers een maagzweer hebben."

Men heeft echter verzuimd deze wel heel simpele conclusie te verifiëren. Met één maagfoto maken zou de internist daar zo achter zijn geweest."
Die maagfoto is dus niet gemaakt?
"Niet voor zover ik weet. En er van uitgaande dat hij wel een maagzweer zou hebben, heeft men dus nagelaten Sonneveld, bij wie alles wees op een infarct, anti-stolling toe te dienen. Als met dat wél meteen had gedaan had hij misschien nu nog geleefd. Want er werd bij de sectie geen spoor van een maagzweer aangetroffen......"

Redelijk aan toe
Hoe was de verdere conditie van Wim Sonneveld?
"Matig. Je kon zien dat die man ontzettend zwaar heeft geleefd. Maar dat in aanmerking genomen was hij er redelijk goed aan toe."
Had Wim Sonneveld een infarct in de longslagader toen hij werd opgenomen?
"Wat ik mij herinner is dat mijn collega in het rapport - het is nu al weer acht jaar geleden - sprak over een oud infarct. Maar dat weet ik niet zeker meer. Ik ben er wel van overtuigd dat dat infarct niet de hoofdoorzaak van Sonneveld's dood is geweest. Omstreeks de tijd van zijn opname is een klein longinfarct opgetreden. Dit was al een zware waarschuwing. Dit is nadien in het ziekenhuis opgevolgd door de dodelijke afsluiting van de hoofdtakken van de longslagader. En juist dat had met anti-stolling kunnen worden verijdeld, maar daar wilde men niet aan, omdat men in de veronderstelling verkeerde dat hij aan een maagzweer leed. Ik vind het bedroevend dat deze conclusie van de pathologen van de tafel zijn geveegd. Het gaart er niet om schuldigen aan te wijzen en collega's te veroordelen. Maar wanneer je als 'geweten' van het ziekenhuis uitspraken doet, waarvan men zich niets aantrekt, ontstaat er een situatie van gewetenloosheid."

"Dit is me niet één keer maar ettelijke malen overkomen in de ziekenhuizen waar ik heb gewerkt. De vergissingen worden stilzwijgend begraven en je rapport verdwijnt in het archief. Dat heeft mijn motivatie gaandeweg doen verdwijnen. Ik was gemotiveerd, ik vond het een fijn vak, al moet je door een poel van ellende heen aan zo'n snijtafel. Die autopsies zijn geen leuke zaken, maar je komt dicht bij de waarheid te staan en dat maakt het boeiend. Ik kreeg echter zoveel tegenwerking van 'de andere partij' te verduren dat ik er tenslotte de brui aan heb gegeven."
Deze uitspraken van een hoogstaand specialist met een zware opleiding geven te denken. Ze werpen een schril licht op de in deze tijd zo geprezen openheid, die toch zeker voor ziekenhuizen mag gelden.

De patholoog-anatoom besloot het vraaggesprek over het vak, dat hij heeft beoefend en waarbij hij dagelijks zo intens met de dood werd geconfronteerd, met een merkwaardige ervaring.
"Een paar jaar na Wim Sonnevelds dood zag ik een film die nog van hem was gemaakt toen hij nog leefde. Het was een vraaggesprek waarin hij ook over het thema doodgaan sprak. Ik vond dat heel beklemmend. Hij zei in dat interview dat hij bepaalde gedachten en beelden over zijn dood had. Hij zag zichzelf in een grote, witte ruimte liggen met veel licht en hij sprak over een marmeren tafel waarop hij lag uitgestrekt en een leeuw. Dat beeld dat hij beschreef sloeg vrijwel exact op de ruimte en de situatie waarin ik aan de sectie heb meegewerkt. Een autopsiekamer is inderdaad een ruimte met veel licht. Wij gebruiken geen marmeren, maar tenen of metalen tafels, in het Amerikaans heten ze slabs, maar ze zien er inderdaad marmerachtig uit.
En de leeuw die hij zag? Misschien is het toeval, maar mijn sterrenbeeld is Leeuw.....
Ik vind het gek dat hij al deze dingen gezegd heeft, ver voordat hij stierf. Dat is heel vreemd. Alsof hij met een helderziende blik kon vooruitzien wat hém te wachten stond......"