Interview met Frans Mulder

Vrijdag 31 augustus 2001 - Enkele duizenden kilometers per week door de files: Jos Brink is er bijna klaar voor. Op 19 oktober gaat in Haarlem zijn musical over Wim Sonneveld in première, gevolgd door een lange tournee. Zevenentwintig jaar na zijn dood (1974) - hij werd 57 - is Sonneveld nog steeds een begrip.

Jos Brink gaat de figuur spelen met als vertrekpunt: waarom blijven mensen bij elkaar en op wat voor manier? Brink: "Wim Sonneveld was een wonderlijke, middelpuntige man, die mensen om zich heen verzamelde die elkaar zónder hem niet zouden tolereren. Een man die altijd bang was, op 't laatst niet meer wilde optreden, zich afvroeg waarom hij toestond dat zijn impresario John de Crane hem avond aan avond boekte. Bovendien, hij was ook nog een beetje getrouwd met Conny Stuart. Een beetje boel, zelfs."
Achter het verhaal zit Jos Brink (59) die voor velen iets van Sonneveld heeft in zijn manier van doen en in zijn timbre. Jaren streefde hij er naar om een musical aan hem te wijden, maar in eerste instantie besloot hij de show niet zélf te schrijven. "Ik durfde het niet. Daarom vroeg ik Lars Boom het script te leveren en Lars wist wat hij wilde: de figuur Sonneveld ontmythologiseren."
Zover komt het niet. Toen Lars Boom een gedeelte van de tekst af had, schoof Jos hem aan de kant. Hij voelde dat het grote publiek er niet in mee zou gaan. Dus nam hij zelf plaats achter het toetsenbord. Jos Brink, schrijver, producent, performer én hoofdrolvertolker in Sonneveld, haal het doek maar op.
Frans Mulder (48) speelt Hubert Janssen, vriend van Wim Sonneveld. Mulder: "Ik zie Wim als iemand die altijd zijn nek heeft uitgestoken. Het amuserende, het Franse en het frivole, dat on-Nederlandse en zijn absurdistische humor spreken me aan. In het cabaret ging hij door de grenzen heen. Op de groep Purper en ook op mijn geschiedenis heeft hij veel invloed gehad. Eigenlijk is het de schuld van Jos dat Purper er niet meer is. Ik heb spontaan 'ja' gezegd toen hij me vroeg."
Herman Boerman (38) - 'een jonge jongen' volgens Mulder en Brink - gaat op als Friso Wiegersma, de schrijver en beeldend kunstenaar, dé levenspartner van Sonneveld; Gerrie van der Klei is Conny Stuart. Zij is er duidelijk in: "Wij doen geen imitaties, wij spelen de mensen over wie het gaat." Jos, opnieuw: "Als je Richard III van Shakespeare speelt, heb je geen probleem. Niemand weet immers hoe die echt was. We proberen mensen neer te zetten, geen klonen." Frans: "Inderdaad, niemand is bij deze musical geïnteresseerd in meneer Mulder van Purper. We voegen iets toe, we zijn een dienende factor."
Sonneveld wordt geen toneelstuk met liedjes. De opzet is een musical met een sterke dramatische lijn. Dat is een terrein waarop Jos Brink en componist Henk Bokkinga thuis zijn, al hebben ze gedurende de laatste twintig jaar weinig respect geoogst en ging de aandacht meer uit naar het werk van Annie M.G. Schmidt en de producties van Joop van den Ende.

Wat hebben Brink en Mulder gemeen met Wim Sonneveld?
Frans Mulder: "Voor een jong artiest als ik was hij een inspiratiebron. Ik heb hem nooit ontmoet, maar mensen om hem heen, zoals Albert Mol, Conny Stuart en Friso Wiegersma zijn in mijn cirkel gekomen, al blijf ik pedant zeggen: ik ken hem niet."
Jos Brink: "Ik heb hem wél gekend. Hij was degene die artistiek het dichtst bij me stond en ik vind dat je best een groot voorbeeld in je leven mag hebben. Ik ben een keer naar zijn hotel in Paterswolde gereisd met een band met liedjes. Qua stem leek ik op hem, zei hij. Dat vond-ie prachtig."

Heren, wat was er lelijk aan Sonneveld?
Mulder: "Een bepaald soort nichterigheid waar ik niet van houd en die geestesgesteldheid om hem heen. Ik bedoel: de slangenkuil waar ik niks mee heb. De mensen met wie hij werkte hadden geen privé-leven."
Brink: "Zijn onwil of onvermogen om zijn kwetsbaarheid te laten zien. Hij moest en zou amuseren, gooide alles in het komische en tegelijkertijd vloekte hij op het publiek, omdat ze hem als komiek wilden zien. Dat is heel tweeslachtig. Trouwens, daar herken ik mezelf ook wel een beetje in."

Ten slotte, wat is er mooi aan Sonneveld?
Jos Brink: "Zijn leven lang heeft hij gezocht naar vernieuwing. Hij heeft zichzelf opgeleid, koos voor het kunstenaarschap en probeerde altijd bijzondere dingen te brengen, zelfs als het geen commercieel succes werd. Hij is twee keer failliet gegaan. De paradox is fascinerend: die combinatie van zakenman en artiest."
Frans Mulder: "Het overleven, die rechte rug waarmee hij een eigen stijl ontwikkelde en de kwetsbaarheid die hij niet toonde. Toch kwamen er duizenden naar zijn graf. Duizenden, die het gewetensvolle in hem herkenden."