FRISO WIEGERSMA - biografie na 2000.

 


TELKENS WEER HET DORP
In het jaar 2000 was Friso druk bezig om een idee van Hans van der Woude tot leven te brengen, al zijn teksten in boekvorm , met daarbij een verklaring over de totstandkoming van het lied. Het boek kwam een maand na zijn 75e verjaardag uit, in augustus kwam de eerste publiciteit, doch daarbij werd regelmatig naar Wim Sonneveld verwezen, alsof het zíjn werk was dat geboekstaafd werd.

Op 16 november 2001 was de uitreiking van het boek door Willem Nijholt in het Theatermuseum. Een der eerste exemplaren ging naar Willeke Alberti en Ruud Bos, beiden medeverantwoordelijk voor de onsterfelijkheid van TELKENS WEER. Er werd opgetreden door De Vliegende Panters, die een jaar eerder veel opzien baarden door Het Dorp in een eigentijds jasje te steken. Iedereen verwachtte de toorn van de meester, maar Friso vond het juist prachtig. Niet enkel omdat het muzikaal goed gedaan werd, hij vond vooral dat een liedje een gebruiksvoorwerp is en niet als een heilig relikwie behandeld diende te worden.
Die zondag erop was er een signeer sessie in een restaurant-café in Amsterdam waar 'TELKENS WEER HET DORP' gretig aftrek vond.
De eerste druk was heel snel uitverkocht. Ook de tweede druk liep zo goed dat een derde druk overwogen werd. Het boek liep beter dan menig ander exemplaar in de Pluche serie.

HEMELPOST
Eind 2000 stond Friso in de Haagse Post, eerst met een interview en later, in de kersteditie, met een brief-gedicht aan Toon Hermans.

INTERVIEWS
In het voorjaar verschenen twee interviews met Friso, zowel MIDI als HET SENIORENBLAD gaven Friso aandacht in het kader van de actieve oudere man, die naar eigen zeggen jong bleef dankzij zijn creativiteit en zijn jongere vriend.

SONNEVELD van Toetssteen
Op tweede paasdag, 16 april 2001 was de première van het stuk van amateurvereniging Toetssteen over Wim Sonneveld. Friso had zich bereid verklaard om met de schrijver, Ger Beukenkamp, te praten, maar enthousiast was hij niet over dit soort acties. Hij kreeg toch het gevoel dat men op de loop ging met zijn leven, terwijl ze er niets vanaf wisten.
De première was in het Nieuwe De La Mar theater. Het was geen onverdeeld succes, Annemarie Oster liep zelfs in de pauze weg van dit "gesubsidieerd een lijkje wegpikken" (citaat van Oster).
Het Parool meldde HELEMAAL SONNEVELD en loofde vooral de confrontaties tussen Annie en Wim terwijl De Volkskrant meldde dat er NET TEVEEL FRANJE OM GEESTIGE SONNEVELD zat, waardoor het stuk meer door de dramatiek dan door de historische feiten bepaald werd.
Het Stadsblad meldde: `Met deze productie heeft Toetssteen zijn reputatie van amateurgroep met een hoog, professioneel gehalte weer ten volle waargemaakt'.
SONNEVELD BLIJKT OPNIEUW ONGRIJPBAAR schreef de recensent van het NRC, die zelfs het gevoel had naar een stuk over Annie M.G. Schmidt te kijken. Actrice Ineke Veenhoven zette inderdaad een fraaie Annie neer. Hoofdrolspeler Jan Ad Adolfsen had duidelijk zijn huiswerk gedaan, hij kende de mimiek en toontjes van Sonneveld, maar slaagde er minder in een mens neer te zetten. Zeker de hysterische uitbarstingen van Sonneveld met plankenkoorts kwamen soms wat overdreven over.


Het NRC vond dat Frank Klijn, die de rol van Friso op zich nam, van zijn alter ego "een zuiver geweten" wist te maken.

Frank leek overigens wonderbaarlijk veel op de Friso uit de zestiger jaren. Het kapsel en de kleren, alles was er. Ook in de eerste zin was het net of we Friso hoorden met zijn gevoel voor humor en understatement. Helaas zakte dit later wat af.
De scène waarin Wim over zijn angsten praatte terwijl Friso doorpraatte over de binnenrijm in Het Dorp was echter irritant.
De scène van het "zuiver geweten" waarin Friso zijn vriend tot een soort coming-out trachtte te inspireren, pastte goed in het stuk, maar was minder geloofwaardig, omdat het algemeen bekend is dat ook Friso vindt dat privé privé dient te blijven en dat Wim daarin groot gelijk had. Dat is echter geen smet op het stuk, meer een irritatie voor mensen die de waarheid belangrijker vinden dat artisticiteit.
Heel mooi was overigens de prachtige vondst om 'Niemand dan wij', het laatste lied dat Friso voor zijn vriend schreef, als een duet ten gehore te brengen.
Andere minpunten aan het stuk waren de met de haren erbij gesleepte solo van Renate Bergsma, (wel een mooi lied overigens!) het oorlog-gezeur van Wim Kan en het plotseling verschijnen van Johnny Jordaan, hoewel de laatste nog een fraaie anachronistische grap maakte in het kader van:
"Het spijt me, Wim, ik heb gelogen dat we een verhouding hadden."
Waarop Wim stelde: "Nou, dan kunnen ze daar over 25 jaar een tv-serie over maken. Maar zeg dan wel dat ik flink geschapen ben!"
Kortom, SONNEVELD boeide, zeker voor mensen die de feiten rond Sonneveld los konden laten om de versie van Beukenkamp te ondergaan, waarbij vooral Annie, Wim en Friso bij vlagen heerlijk herkenbaar zijn.
Friso was overigens niet aanwezig op de première. Hij genoot van een heerlijk lange vakantie in Zwitserland en op de Canarische eilanden om te herstellen van alle drukte van de afgelopen maanden.
Bovendien had hij niet zoveel zin om geconfronteerd te worden met de zoveelste 'versie' van zijn leven. Net als bij JOHNNY JORDAAN op de televisie vond hij zichzelf te oud worden om zich nog op te winden over onwaarheden.

Huwelijk
Op 31 juli 2001 besloten Friso en zijn partner Hans om in alle stilte te trouwen. Vrienden hadden zich verheugd op een groot feest, maar uiteindelijk waren er enkel vier getuigen aanwezig in stadsdeel Zuid.

Nieuw werk
Bij de uitmarkt 2001 zong Karin Bloemen Het dorp, hetgeen met 20.000 man werd meegezongen. Ook zong ze Wat voorbij is, een nummer dat eerder bekend werd onder de titel Alles, maar nu op de oorspronkelijke muziek van THE WAY WE WERE ten gehore werd gebracht.
Tot slot zong ze nog het nieuwe nummer Het zou toch moeten bestaan, dat op muziek was gezet door Marnix Busstra.
Beide nummers kwamen ook in haar nieuwe show 'De diva en de divan', en tevens op haar nieuwe cd die ook Het zou toch moeten bestaan ging heten.

Voor Liesbeth List haar nieuwe programma VAN SHAFFY TOT PIAF schreef Friso het nummer De zanger en zijn lied.
Recensie door Henk van Gelder: "Hans van der Woude droeg een ontwapenend lijfliedje bij over een vrouw zonder spijt, en Friso Wiegersma schreef een ode aan Ramses Shaffy die klassiek kan worden:

"Waardoor hij altijd blijft bestaan
is hoe hij schreef en hoe hij zong
want daarin blijft hij altijd jong
de zanger en zijn lied."

Voor Erik Breij zijn nieuwe programma MORGANA schreef Friso Het lied van verlangen op de muziek van Standchen van Franz Schubert.

Willeke Alberti bracht een cd uit met daarop de nummers TELKENS WEER en HET LACHEN, beide opnamen stammen uit de tv uitzending De Muziekcentrale. dat op 6 april 2001 uitgezonden werd, een programma waarin ze met Boudewijn de Groot optrad.

OPNIEUW SONNEVELD , nu door Jos Brink
Inmiddels was ook Jos Brink bezig met zijn versie van de Sonneveld musical. Herman Boerman zou Friso spelen, Frans Mulder Huub Janssen en Jos zelf Sonneveld. De rol van Huub-Frans was dermate groot dat sommigen al spraken van Huub Janssen, de musical.
Jos had Hans van der Woude nog benaderd voor een rol, maar deze weigerde uiteraard, wetende welke hekel zijn vriend Friso had aan de variaties op Wim zijn leven.
Begin oktober was de première van de musical. Er was heel wat geharrewar van tevoren, omdat diverse erven het niet eens waren met de manier waarop Brink met hun teksten omging.
Geen van hen liet zich vervolgens op de première zien, ook al waren de geschillen inmiddels bijgelegd. Ook Friso was wederom op vakantie om al het gedoe te ontlopen. Het bleef voor hem immers toch een vreemde mengeling van waarheden en verzinsels, die gaan ergeren als het je eigen leven betreft.
Hij vond het echter wel een gemiste kans dat er geen goede musical was gecreëerd die Sonneveld recht had aangedaan. Daar was hij graag naar toe gegaan.

Ook andere mensen waren ondanks een uitnodiging niet naar de première gekomen, zoals Willem Nijholt en Conny Stuart.
De kritieken waren vrij slecht. Er ontbrak een verhaallijn, het was meer een collage dan een musical en vooral de flauwe puberale taalgrapjes als:

- en maar kijken naar de kont van ... Margootje, Margootje

werden niet bijzonder geapprecieerd.
Friso zelf werd 'gedaan' door Herman Boerman, op zich goed gecast als vriendelijke en bescheiden jongen, maar hij viel wel erg in het niet bij Frans Mulder die de rol van Huub Janssen op zich nam. Waarom deze vreemde casting? Waarom niet voor beide vrienden van Sonneveld een theaterpersoonlijkheid ingehuurd? Of stak het Brink nog altijd dat Friso hem nooit (zoals Huub wel deed) als de opvolger van Sonneveld had gezien?

Tevens zonde was het dat HET DORP niet in zijn oorspronkelijke versie werd uitgevoerd, maar een nogal sinterklaasachtige rijm kreeg in de vorm van:
"Thuis heb ik nog een langspeelplaat..." waarin Sonneveld weliswaar werd opgevoerd als iemand die nooit voorbij zou gaan (en laat staan te evenaren viel), maar die boodschap had Brink met zijn hele voorstelling weliswaar niet begrepen, maar wel duidelijk gemaakt.
Ondanks de slechte kritieken waren er toch musical-nominaties voor zowel Jos Brink als Frans Mulder, die beiden overigens niet bij de uitreiking aanwezig waren. Brink won niet, waarschijnlijk maar goed ook, er werd gefluisterd dat Willem Nijholt van tevoren expliciet had geweigerd om de prijs in dat geval zelf uit te reiken.

2002
 Friso werd geïnterviewd door Martin Simek voor de radio. Simek durfde vragen te stellen die anderen beleefdheidshalve oversloegen. Was Wim trouw? En Friso zelf?
Friso, altijd even openhartig als het erop aankwam, gaf eerlijk antwoord.

In januari bleek Het Dorp nummer één te staan in de Top 100 van de Nederlandse Covers. Naar aanleiding hiervan zong Harry Slinger (Drukwerk) in een nieuwe show MOEDER IK WIL BIJ DE REVUE en HET DORP.
SLINGER: ,,Ik was, en ben dat natuurlijk nog steeds, een grote fan van Wim Sonneveld. Met Drukwerk hebben we ooit een lp gemaakt met zijn liedjes. Ik heb eerst nog wel even contact opgenomen met de tekstschrijvers Friso Wiegersma en Wim Ibo. Vroeg ik: kan dat eigenlijk wel, als een Amsterdams bandje dat gaat doen? We wilden hem namelijk niet nadoen. We wilden alleen maar de liedjes van Sonneveld doorgeven aan de generatie die naar ons luisterde. Nou, dat is ons toen achteraf niet bepaald in dank afgenomen. Dat was fout, wat we hadden gedaan. Teksten als postume verkrachting en grafschennis, dat soort dingen, die vlogen ons om de oren.
Maar wat nou het leuke is, onlangs werd de Cover Top 100 gepresenteerd. En ze hadden mij gevraagd om dan te komen zingen. Ik verveel me zo in Amsterdam-Noord, want die staat erin, hè. Werd ik een dag van te voren opgebeld met de mededeling dat de eerste box uitgerekend aan Friso Wiegersma overhandigd zou worden. En laat die Wiegersma nou aan de organisatie hebben gevraagd of ik dan Het Dorp van Wim Sonneveld wilde zingen. Gezien de hele voorgeschiedenis vond ik dat best wel een kick, ja. Want ik kreeg alsnog de waardering voor het feit dat ik het toch gewoon had gedaan, die Sonneveld-lp. Moeder, ik wil bij de revue, daar gaat heel de wereld van uit z'n dak, dus dat speelden we altijd. En Margootje. En natuurlijk het liedje dat het best bij Drukwerk past:
Ik ben mijn petje kwijt. Ben 's morgens opgestaan, ik was ten einde raad, heb lopen zoeken in huis, heb lopen zoeken op straat, waar is mijn petje, ik ben mijn petje kwijt.
Echt een rock `n roll-nummer van Wim.''

Friso werd door de gemeente Amsterdam benaderd om een gedicht te schrijven voor de bundel die de gemeente aan Willem Alexander en Maxima zou schenken ter gelegenheid van hun huwelijk.
Cohen: Ter gelegenheid van uw huwelijk en de andere huwelijken die vandaag in Amsterdam worden voltrokken, is een bijzonder trouwboekje als herinnering ontworpen, dat ik u nu graag wil tonen. De stad Amsterdam wil u bovendien graag een cadeau aanbieden. Wij hebben een aantal Nederlandse dichters die de Herman Gorterprijs hebben gewonnen - de prijs die jaarlijks door de gemeente Amsterdam wordt uitgereikt -, gevraagd een gedicht te schrijven, waarbij zij zich door uw huwelijk hebben laten inspireren. Mogen die gedichten op hun beurt u inspireren op uw levensweg.

 

In het programma "De diva en de divan" zong Karin Bloemen twee liedjes van Friso, ten eerste het nieuw geschreven "Het zou toch moeten bestaan" en "Wat voorbij is".
Karin: "Het gaat over gedachten en gevoelens van vroeger die je misschien wegdrukt, maar toch ergens in je eigen diepte liggen opgeslagen. Jasperina de Jong zou het eerst zingen, maar die geloofde er niet in. Die ervoer dat niet zoals Friso dat ziet. "Voorbij is voorbij," zei ze. Maar ik zeul altijd een eeuwig een kist vol gevoel met me mee. Dus ik zag het meteen zitten met dat lied."
Ook haar cd werd vernoemd naar een lied van Friso.

In juni schreef RAOUL HEERTJE over zijn gesprek met Friso Wiegersma in Vrij Nederland. Hoewel hij eigenlijk niet van relativerende mensen houdt, vond hij het een heerlijke avond in brasserie Van Baerle.

In oktober was er een speciale vertoning van ALS TWEE DRUPPELS WATER van Fons Rademaker over de Donkere kamer van Damocles. De film was door Alfred Heineken verboden omdat zijn vriendin, die een hoofdrol speelde, de relatie verbroken had, maar kon nu weer vertoond worden voor vrienden van Friso, die artdirector was bij de film. Een jaar later kwam de film ook eindelijk op televisie.

 In het najaar keerde Purper weer terug op de planken. Friso schreef een schitterende fabel (met Pim Fortuijn in zijn achterhoofd) over een paradijsvogel die wordt neergeschoten, waarna een christelijke lijster de macht grijpt.

Vervolgens werden er plannen gesmeerd om rond de teksten van Friso een theaterproductie op poten te zetten. Tony Neef, die zo'n schitterende Margootje vertolkte bij het Gala van het Nederlandse lied, werd op verzoek van Friso zelf hiervoor benaderd, samen met Jenny Arean, Marnix Kappers en Joke De Kruijf.

2004

2005

 

2006

    • Presentatie in maart van een nieuw boek over Sonneveld in Amsterdam
    • Overzichtstentoonstelling van de schilderijen van Friso Wiegersma mei-juni (zie schilderijen) georganisseerd door echtgenoot Hans van der Woude.
    • Friso zelf aanwezig bij de opening van zijn tentoonstelling; weliswaar in een rolstoel omdat hij te zeer verzwakt was door de lymfeklierkanker en de bestralingen. Er waren Veel bezoekers en vele loftuigingen.
    • "Vrolijk Kerstfeest" weer uitgevoerd door Purper.
Op maandag vijf juni 2006 is Friso te Amsterdam overleden aan de gevolgen van kanker. Hij leed hier al geruime tijd aan. In eerste instantie leken de bestralingen aan te slaan, maar zoals Friso het zelf al verwoordde : "altijd wint de dood".

Op woensdag zeven juni werd hij in besloten kring te Velzen gecremeerd, zoals ook zijn laatste wens was. Aanwezig waren familieleden van Wiegersma en zijn man Hans van der Woude, en de vrienden die hen vooral de laatste vier maanden enorm steunden.

Pas na de crematie werd de pers ingelicht door een goede vriend van hen, Van Schendel. Die avond was ook een zeer aangeslagen Van der Woude te horen in het programma Boulevard. Behalve in dat programma was de dood van Wiegersma ook onderwerp van gesprek in tal van andere programma's, zoals het journaal en Netwerk. De schilderijententoonstelling werd verlengd en kreeg tijdelijk langere openingstijden.

Hoe bescheiden Wiegersma ook was, door zijn enorme talenten én door de inspanningen van zijn echtgenoot Hans van der Woude (boek, theaterprogramma en tentoonstelling) zullen we deze man niet gauw vergeten.

Bezoek de herinneringspagina en laat weten welk lied in je herinnering blijft.

 



Terug naar Wim Sonneveld en Friso Wiegersma